IJSBERG.. Niets is wat het lijkt

Als je iets met psychologie te maken hebt gehad heb je kans dat je hem in verschillende varianten ben tegengekomen. ‘De ijsberg’. Maar het principe komt binnen de verschillende versies eigenlijk overal op hetzelfde neer. 

Het topje van de ijsberg, als je naar het plaatje kijkt dus het gedeelte wat je in werkelijkheid boven het water zou zien. Zo geldt dat ook voor hetgeen wat jij bij andere mensen ziet. Die buitenkant. Wat je feitelijk ziet is hoe mensen zich voordoen en hoe ze overkomen. Wat je aan die buitenkant ziet is hetgeen wat jij beoordeelt. Je beoordeelt hoe iemand is, misschien ook wel wat iemand denkt of misschien maak je wel een oordeel over hoe iemand zich voelt. 

Hoe je deze oordelen vormgeeft is weer gebaseerd op je eigen gedachten en eerdere ervaringen met mensen of situaties. Globaal genomen is het maar 10% van wat jij van iemand ziet en die 10% is dus óók nog eens afhankelijk van hóe jij het interpreteert en hoe jij je voelt.

Onder het wateroppervlak zit het gedeelte van de onderkant van de ijsberg. Deze 90% is overigens ook het gedeelte wat wij van de buitenkant niet kunnen zien. Waar we bij het topje van de ijsberg (die 10 %) op basis van verschillende factoren een interpretatie over een persoon kunnen maken kunnen we dat bij de onderkant totaal niet. Dit is het gedeelte waar onze overtuigingen zitten, onze normen en waarden, onze opvoeding, onze dromen, verlangens, wensen en behoeftes. Maar ook life events zoals geboortes, rouwervaringen of trauma’s. 

Niets is dus wat het lijkt! 🙂 Met dit gegeven is het fijn om te onthouden dat de werkelijkheid van een ander heel anders kan zijn dan ons oordeel. We kunnen denken dat we van de 10% die we van iemand zien een hele werkelijkheid kunnen vormen. Maar niets is minder waar. We weten vaak namelijk helemaal niets of heel weinig van de 90% onder het wateroppervlakte. Zelfs als we een persoon heel goed kennen is het nog een valkuil om bijvoorbeeld in te vullen wat iemand denkt of voelt. Je kan er totaal naast zitten want je weet gewoon vaak niet hoe en wat iemand op dat moment denkt. Ook al heb je je gedachten erover, vragen naar duidelijkheid of jouw ideeën kloppen kan daarbij helpen. 

Veel hooggevoelige volwassenen en kinderen voelen vaak wel een sfeer of stemming aan van een ander. Zij kunnen dus onbewust wel iets oppikken van die onderkant van die ijsberg. Heb jij dat soms ook? Dan herken je het vast dat het soms moeilijk is om in te schatten of het gevoel van jou is of van een ander. Wanneer je merkt dat het gevoel niet van jezelf is, is het goed te onthouden dat je vaak niet weet wat er aan die onderkant van de ijsberg zit. Je hoeft er niet altijd wat mee. Het kan anders zijn dan het lijkt. Aan de andere kant is het ook zo dat anderen jouw gevoel natuurlijk kunnen oppikken. Het is dan erg prettig wanneer je bijvoorbeeld hooggevoelige kinderen of een hooggevoelige partner hebt om goed te verwoorden wat je voelt en dit ook uit te spreken. Alhoewel ik van mening ben dat dit voor alle kinderen prettig is om te doen, want de zintuigen van kinderen staan veel meer open om gevoel op de pikken dan veel volwassenen. Laat dan in ieder geval weten wat je voelt. Wees congruent aan je gevoel. Dat houdt in zeg wat je voelt. Wees een open boek. Je mag soms gewoon verdrietig, boos, geërgerd of teleurgesteld zijn. Veel kinderen pikken het toch wel op. Daarnaast hoort het gewoon bij het leven. Bij positieve emoties is er niet zo veel aan de hand maar bij negatieve emoties is het probleem vaak dat kinderen (soms ook volwassenen) veel op zichzelf betrekken en dat zij dit dus ook de negatieve emoties doen. Bij positieve emoties is dit natuurlijk geen probleem. Kinderen denken vaak dat iets door hun komt. Voel jij je verdrietig? Zeg gewoon dat je verdrietig bent. Je hoeft niet eens uit te leggen waarom. Maar laat weten dat het niet aan de ander ligt. Er is iets waardoor je je verdrietig voelt. Hoe en wat je zegt is aan jou en de leeftijd van het kind speelt natuurlijk ook mee. Daarnaast zijn er kinderen die extra uitleg en duidelijkheid behoeven, je kan zelf aanvoelen hoe je hiermee om moet gaan. Maar je hoeft een kind echt niet te veel te belasten met ‘grote mensen zaken’. Synchroon zijn in je woorden met je gevoel is daarin al heel prettig, het kan veel onduidelijkheid wegnemen en dit zorgt er voor dat je goed ‘leesbaar’ bent voor de mensen om je heen. 

Dus ik eindig graag met een mooie afsluiter door te zeggen dat je het spreekwoord mag nastreven ‘maak van je hart geen moordkuil’ en onthoud daarnaast natuurlijk dat dus niets is wat het lijkt! Best fijn om te weten dat je invullingen bij een ander soms helemaal niet kloppen. Denk in alle opzichten daarom dus vaak aan die ijsberg! 🙂 Niets is wat het lijkt!